Vermikültür Solucanekin T
Solucan gübresi üretimi veya vermikültür, organik atıkları besince zengin humusa dönüştürmek için solucanlar ve mikro-organizmalardan faydalanır. Bu süreç, düşen yapraklar, hayvan gübresi yığınları ve çürümüş kütükler gibi ayrışmaya ve çürümeye başlamış bitki örtüsü içinde doğal olarak var olan bir süreçtir. Solucanlar bir taraftan ayrışmaya başlamış olan organik maddelerle beslenirken, diğer taraftan da kendileri de bizzat ayrışma sürecinde yer alan mikroorganizmalar, bakteriler, mantarlar ve protozoa gibi canlılarla da beslenirler. Organik maddeler solucanların sindirim sisteminden geçer ve gübre olarak dışarı çıkarlar. Elde edilen kompost bu dışkıdan ve diğer organik parçacıklardan oluşur. Bu sürecin yan ürünleri, doğal organik ayrışma sürecinde ortaya çıkan su buharı ve karbondioksittir. Geleneksel kompost elde etme yöntemlerinin aksine solucan kompostu tekniği ile elde edilen organik materyal yüksek ısılara erişmez.
Vermikültür (Solucan Gübresi) tanımı 1950’li yıllarda ortaya çıkıyor. Vermikültürü; kültürel ortamda toprak solucanlarının çoğaltılabilmesi ve bunlarla ilgili bir takım yan faaliyetlerin yürütülmesidir. 1980’lerden sonra vermikültür endüstrisi ortaya çıkmıştır.
Solucanekin (Vermikültür) Sözlüğü
Vermikültürü daha iyi anlamak ve doğru bir şekilde üretim yapabilmek için işe terminolojiyi öğrenmekle başlamak lazım, Solucanekin (Vermikültür) Sözlüğü en çok karşınıza çıkacak olan bazı temel terimleri içermektedir
T
Taban Suyu: Toprak içerisinde sızan suyun geçirimsiz bir tabakaya veya ana kaya üzerinde birikmesiyle oluşan sudur. Taban suyunun derinliği bazen 1-2 m gibi çok yüksek, 3-5 m gibi normal bazen de 50-60m gibi çok fazla olabilir.
Taksonomi: Organizmanları sınıflandırma bilimi (Taxonomy).
Tarım: Bitki yetiştirme ve hayvan yetiştirme, bitkisel ve hayvansal ürünleri elde etme, bitkisel ve hayvansal ürünlerin nitelik ve niceliklerini iyileştirme, pazara hazırlama, saklama ile değerlendirme bilim ve sanatıdır.
Tarımsal Ekoloji: 1) Kültür bitkilerinin ekolojisini inceleyen bilim dalıdır. Bu bilim dalında kültürü yapılan bitkilerin çevreleri ve birbirleri ile olan ilişkileri incelenir. 2) Sonuçta insanlık yararına tarımsal ürünleri ortaya çıkaran, bitkisel ve hayvansal canlıların kendi aralarındaki ve bu canlılarla çevre koşulları arasındaki ilişkileri inceleyen ve daha fazla tarımsal ürün elde etmenin temel ilkelerini açıklayan bilim dalıdır.
Tarımsal Enerji Girdileri: Tarım ekosistemlerinde sisteme dışarıdan verilen tüm canlı ve cansız bileşenlere verilen isimdir. İnsan eliyle yürütülen ekosistemlerde, yapılan herhangi bir üretim için ekosisteme dışarıdan ilave edilen tüm canlı ve cansız bileşenler, tarımsal enerji girdilerini oluşturur.
Taşlık (gizzard): İçerisimnde besinlerin öğütüldüğü, sindirim sisteminin kaslı bölümü. Bağırsaklardan hemen önce kursaktan hemen sonra yer alır.
Termofilik Kompost: 55-65 santigrat derece arasında devreye giren termofil organizmaların oksijen desteğiyle ısı üreterek organik maddeleri parçalaması neticesinde ortaya çıkan kompost.
Termosfer: Atmosferin 80-400 km yükseklikleri arasındaki katmandır. Bu katmanda sıcaklık tekrar hızla yükselir (Thermosphäre/thermosphere).
TFAP: Tropikal Ormanlar Eylem Planı (BM/FAO)
Tiamin: B1 vitamini. B grubu vitaminleri arasında ilk bulunandır. Bitkisel ve hayvansal kaynaklarda bulunan ve suda eriyen bir vitamindir.
Toksik: Zehir. Hücrelere ve yaşayan dokulara kimyasal, biyokimyasal ya da radyoaktif nitelikte zararlar veren her türlü maddeye verilen isimdir. Zehrin en tipik özelliği bu zararlı etkisini en küçük dozlarda bile göstermesidir.
Toksik Madde: Canlı organizmaya (insan ve sıcak kanlı hayvanlara) ağız, solunum, deri ve enfeksiyon yolu ile girdiğinde normal fizyolojik ve biyokimyasal mekanizmaları bozan veya fazla miktarda canlının ölümüne sebep olan kimyasal maddelerdir.
Toksite: Kimyasal maddelerin vücutta zarar verebilme potansiyeli diye tanımlanabilir.
Tolerans (maksimum rezidü miktarı): Kullanılan ilacın insan ve hayvan yiyeceği olarak tüketilen ürünler üzerinde göz yumulabilen kalıntı miktarı olup ppm veya ppb ile ifade edilir. Bu değerler üzerinde olan pestisit miktarı insan ve hayvanlar için zehirlidir.
Toplum Ekolojisi: Çeşitli türlerden oluşan canlı toplumun, bilişimini ve zaman içindeki evrimini, inceleyen ekoloji dalıdır.
Toprak (Soil): Küçük kaya, kum, alüvyon, ayrıştırırlar ve organik maddeler. Kayaların çeşitli etmenler nedeniyle ayrışması sonucunda oluşan, bitkilere besin kaynağı olan, canlılara yaşam alanı oluşturan, abiyotik ve biyotik öğelerin etkileşimini olanaklı kılan ortam.
Toprak Burgusu: Toprak burgusu, fidan, çit direği, elektrik direği gibi birçok alanda çukur açılmasında, traktöre takılarak kullanılan bir makinedir.
Toprak Düzenleyici (Soil Conditioner): Toprağın fiziksel içeriğini zenginleştiren ve organik madde içeriğini arttıran şeyler.
Toprak Enzim Aktivitesi: Toprak enzim aktivitesi yolu ile, toprağın biyolojik özellikleri ve verimliliğe ilişkin özellikler daha iyi bir şekilde incelenebilmektedir. Toprak enzimleri, toprağın diğer biyolojik özellikleri ile yakın bir ilişkiye sahip olup, topraktaki mineralizasyon prosesinde önemli bir rol oynamaktadır. Enzimler topraktaki canlı hücrelerle veya abiyotik enzimler olarak ifade edilen hücreler, hücre kalıntıları ve aktif enzimlerle ilişki içinde olabilmektedir.
Toprak Mikrofaunası ve Faunası: Toprakta bulunan hayvansal canlıların tümünü ifade eder. Bu grupta, protozoalar, solucanlar, nematodlar, eklembacaklılar, örümcekler ve her çeşit böcek ile fare ve köstebek gibi omurgalılar ön sırada yer alır.
Toprak Mikroflorası: Toprakta bulunan küçük bitkisel canlıların tümünü ifade eder. Bu grupta önemliler bakımından; bakteriler, aktinomisetler, mantarlar ve algler yer alır.
Toprak Mikroorganizmaları: Bakteriler, aktinomisetler, mantarlar, algler, protozoalar? Toprak verimliliği ve toprağın ayrışması mikroorganizmalar ile ilişkilidir.
Toprak Makroorganizmaları: Solucanlar, böcekler, eklembacaklıklar, kurtlar, salyangozlar, kemirgenler, karıncalar? Toprağın havalanması ve bitki artıklarının mekanik parçalanması makroorganizmalarla ilişkilidir.
Toprak Profili: Toprağın katmanlarının dikine gösterilmesidir. Yani toprağın dikine kesitidir.
Toprak Oluşumu: Toprak temel olarak fiziksel parçalanma, ufalanma, ayrışma, erime, hidroliz, oksidasyon ve bitki kalıntılarının organik maddeye dönmesi sonucu oluşur.
Toprak organik maddeleri: Fulvik asit, humik asit ve huminden oluşan Humik maddeler bütünü.
Toprak Sağlığı: Organik tarım felsefesine göre toprak canlı bir varlıktır. Organik gübreleme ve yeşil gübreleme yapılarak humus oranı arttırılan ve dikey özellikleri bozulmadan yumuşak bir tarzda işlenen toprak üzerinde yetiştirilen bitkiler daha iyi gelişir ve hastalık etmenlerine daha iyi karşı koyar. Toprak işlemede toprağı derinden işlemeyen, traktörün kuyruk miline bağlı olarak kullanılan tırmık, kültivatör ve diskaro gibi ekipmanlar kullanılmalıdır. Pulluk gibi derin kazıcı aletlerin az 5 yılda bir kullanılması önerilir. Toprak yapısının bozulduğu durumlarda toprak iyileştiricileri olarak doğal kalsiyum karbonat, dolomit, kemik unu, kan ve boynuz unu, balık unu, et unu, hümik asit, perlit, vermikulit, alçı taşı kullanılabilir. İyi işlenmemiş zayıf topraklarda strese maruz kalmış bitkilerin toprak kökenli funguslardan kaynaklanan problemlerinin artabileceği dikkate alınmalıdır. Tohum, fide ve fidanların dikim derinliği bitki çıkışı ve gelişimini destekleyecek şekilde uygun olmalıdır. Hastalıklı bitki artıklarının temizlenmesi hastalık yönetimi için önemli bir adımdır. Örneğin ; Marul hasadından sonra tarlada kalan bitki parçaları Marul mozaik virüsü-LMV için kaynak oluşturacaktır. Ayrıca bu artıklar S.minor fungusunun sklerotlarının gelişimine uygun zemin hazırlar ki bu sklerotlar toprağın birkaç santimlik üst tabakasında yer alır. Derin olmayan bir sürüm ile toprağın karıştırılması sağlanarak bu patojenlerin gelişimine zemin hazırlayan bitki artıkları gömülmelidir. Düzenli olarak hastalık simptomları gösteren bitkilerin sökülüp atılmasıyla seralarda Botrytis sporlarının, açık alanda sklerot formundaki hastalıkların derece derece azaltılması sağlanabilir. Topraktaki total mikrofloranın korunması için anız yakma işi yapılmamalıdır.
Toprak Solarizasyonu: Solarizasyonla toprak kökenli patojenler, yabancı otlar ve diğer zararlıları öldürmek yada populasyonlarını düşürmek mümkündür. Bu yöntem yaz sıcaklığının yüksek olduğu bölgeler için çok uygundur. Toprak nemini koruyucu materyal kullanarak yapılan malçlama ile aşırı sulama ve buna bağlı olarak gelişen hastalıklar önlenmiş olur. Malçlama aynı zamanda yabancı ot kontrolünü sağlayarak bazı viral ve bakteriyel etmenlerin gelişimini engeller.
Toprak Strüktürü: Toprak taneciklerinin birbirlerine bağlanmaları ile oluşan yapıya agregat denilir. Agregatların toprak içindeki dizilişine ise strüktür denilir. Strüktür toprak verimliliğini, havalanmayı ve su tutma kapasitesini etkiler.
Toprak Tekstürü (Toprağın Dane Boyutu): Toprağı oluşturan kum, silt ve kil maddelerinin birbirlerine göre oransal dağılımları. Taneciklerin boyutu toprağın havalanmasını, su tutma kapasitesini, tutulan suyun miktarını, toprağın sıcaklığını ve verimliliğini etkiler.
Toprak Yorgunluğu: Monokültür tarım yapılan arazilerde toprağın; bitkinin fazla tükettiği besin maddeleri yönünden fakirleşmesi, mikroorganizma dengesinin bozulması, bazı zararlı bileşiklerin ortaya çıkması, hastalık ve zararlı etmenlerinin artması nedeniyle verimliliğin azalması olayıdır.
Total Herbisit: Bütün yabancı ot ilacı.
TRAFFIC: Ticareti yapılan bitki ve hayvanların ticaret kayıtları analizi. Doğal yaşam ve doğal yaşam ürünlerinin küresel ticaretini denetleyen uluslararası kurum. Kurum özellikle CITES anlaşmasının düzenlemeleri konusunda çalışmakta ve devletlerin CITES hükümlerine uyup uymadıklarını denetlemekte, bu yasaların daha düzgün uygulanması için baskı oluşturmaktadır.
Transjenik: Normal genomu, gen aktarılarak veya başka bir türün DNA’sının eklenmesi gibi müdahele edici bir teknikle değiştirilmiş bir organizmayı tanımlamak için kullanılan sözcük.
Transpirasyon: Havanın emme kuvveti sayesinde bitkinin hava ile temasta organlarından dışarıya su buharı verilmesi olayı.
Trofik Seviye: Bir hayvanın besin zincirindeki yeri. Trofik seviye besin zincirinde bulunan besin basamaklarından her birine verilen addır.
Tropizma: Bitkilerin uyartılara karşı yönelmesi durumu.
Tropofitler: Uzun süren kuraklıkları, bünyesinde yapmış olduğu fizyolojik değişikliklerle atlatabilen ve tekrar yağışlı mevsim geldiği zaman gelişmesini devam ettirebilen bitkilere verilen isimdir. Örneğin, yağışlı mevsimde yapraklanan ağaç ve çalılıklar gibi.
Tubercula pubertatis (TP): Clitellum’un her iki yanında yer alan bezemsi şişkinlikler. Her zaman görünmezler ve clitellum ile birlikte sürekli olarak var olabilirler veya olmayabilirler.Boyutlerı ve şekilleri türe bağlı olarak geniş uzun şeritler, üç köşeli ve vantuz biçimli olabilir.
Tür: 1) Çevre koşulları ne olursa olsun değişmeden kalan belirli görüntüler yönünden birbirine benzeyen ve bu özellikleri döle geçiren, çiftleştiklerinde döl verim yeteneğine sahip(fertil, doğurgan) döller veren bireylerin oluşturduğu gruplara tür denmektedir. 2) Canlılar sistematiğinde cinslerin taksonomik alt birimleridir. Türleri oluşturan bireyler birbirleri arasında melezlenip fertil döl verebilirler. Aynı türden olan bireyler arasında morfolojik, fizyolojik ve biyolojik özellikleri yönünden önemli farklılıklar yoktur. Örneğin, aynı türdeki bitkilerin yaprak, çiçek, meyve ve tohum yapıları büyük farklılık göstermezler.
Tür Barındırma Kapasitesi: Bir ekosistemin büyük değişikliklere uğramadan barındırabileceği tür sayısına verilen isimdir. Ekosistemde barınacak türlerin sayı ve oranını, ortamdaki canlı ve cansız faktörlerin kombinasyonu belirler
