Vermikültür Solucanekin Y
Solucan gübresi üretimi veya vermikültür, organik atıkları besince zengin humusa dönüştürmek için solucanlar ve mikro-organizmalardan faydalanır. Bu süreç, düşen yapraklar, hayvan gübresi yığınları ve çürümüş kütükler gibi ayrışmaya ve çürümeye başlamış bitki örtüsü içinde doğal olarak var olan bir süreçtir. Solucanlar bir taraftan ayrışmaya başlamış olan organik maddelerle beslenirken, diğer taraftan da kendileri de bizzat ayrışma sürecinde yer alan mikroorganizmalar, bakteriler, mantarlar ve protozoa gibi canlılarla da beslenirler. Organik maddeler solucanların sindirim sisteminden geçer ve gübre olarak dışarı çıkarlar. Elde edilen kompost bu dışkıdan ve diğer organik parçacıklardan oluşur. Bu sürecin yan ürünleri, doğal organik ayrışma sürecinde ortaya çıkan su buharı ve karbondioksittir. Geleneksel kompost elde etme yöntemlerinin aksine solucan kompostu tekniği ile elde edilen organik materyal yüksek ısılara erişmez.
Vermikültür (Solucan Gübresi) tanımı 1950’li yıllarda ortaya çıkıyor. Vermikültürü; kültürel ortamda toprak solucanlarının çoğaltılabilmesi ve bunlarla ilgili bir takım yan faaliyetlerin yürütülmesidir. 1980’lerden sonra vermikültür endüstrisi ortaya çıkmıştır.
Solucanekin (Vermikültür) Sözlüğü
Vermikültürü daha iyi anlamak ve doğru bir şekilde üretim yapabilmek için işe terminolojiyi öğrenmekle başlamak lazım, Solucanekin (Vermikültür) Sözlüğü en çok karşınıza çıkacak olan bazı temel terimleri içermektedir
Y
Yabancı Döllenme: Bir çiçeğin yumurta hücresinin başka bir çiçeğin erkek organlarının çiçek tozları tarafından döllenmesi olayına verilen isimdir. Bu olay erkek ve dişi çiçeklerin aynı bitkilerde, aynı bitkilerin farklı yerlerinde veya aynı çiçekte olmasına karşılık, kendine uyuşmazlığın bulunmasına yada olgunlaşma zamanlarının farklı olmasından kaynaklanabilir. Mısırda erkek ve dişi çiçeklerin bitkinin farklı yerlerinde bulunması, kenevirde erkek ve dişi bitkilerin farklı olması, çavdarda ise erkek ve dişi organlar aynı çiçekte olmasına karşılık kendine uyuşmazlığın bulunması nedeniyle yabancı döllenme ortaya çıkar.
Yabancı Otlar: İnsanoğlunun istemediği yerlerde yetişen, zararı yararından fazla olan ve bulunduğu habitata dışarıdan gelerek istilacı olma özelliği gösteren bitki topluluklarıdır.
Yağmur Gölgesi: Nem getiren ve yağış bırakan rüzgârların geldiği yönün aksi tarafında olduğu için az yağış alan veya hiç yağış almayan, siperde kalmış dağ yamaçları, Karadeniz Dağlarının güney, Torosların kuzey yamaçları yağmur gölgesinde kalan yamaçlardır.
Yanardönerlik (iridescence): Işığın kırılması sonucu solucanın derisinin yüzeyindeki yanardöner renklerin oluşması. Yeşil ve mavi en çok parlayan renklerdir.
Yaprak Çürüğü (Leaf Mold): Çürümüş veya büyük oranda çürümüş yapraklar.
Yaşam Mekanı: Canlıların yaşamlarını sürdürdüğü fiziksel yerleşim mekanıdır. Bunlar hayvanlar için sezona göre değişik fiziksel mekan olabilir. Örneğin kış uykusuna yatan bir ayı için kış sezonunda yaşam mekânı bir mağara, bir in olabilir. Yazın ise kırlar, dağlar, ormanlar, bu hayvanın yaşam mekânıdır. Bu terim hem habitat, hem biyotop anlamında da kullanılır (habitat, biyotope/ lebensraum).
Yataklama (Bedding): Solucan kompostu üretmek için bir araç olarak kullanılan gazete kâğıtları ve yaprak gibi malzemeler.
Yayılış Alanı: Bir bitki türünün kendiliğinden yetişip, yaşadığı alandır. Bitki türlerinin yayılışları bir harita üzerinde işaretlendikten sonra en dışta kalan noktalar birleştirildiği zaman o bitki türünün yayılış alanının sınırları çizilmiş ve yayılış alanı saptanmış olur.
Yem Dönüşüm Oranı (FCR – Feed Conversion Rate): Genel olarak FCR (Yem dönüşüm oranı/Verilen yemin ete dönüşüm oranı) 1 civarında ya da 1’e yaklaştıkça değerini arttırır. Bu değerin ifadesi FCR:2 ya da 1:2 şeklindedir. Burada 1 elde edilen ürün ağırlığı için, 2 ise verilen yem miktarını belirlemektedir. Diğer bir deyişle; 1 kg canlı ağırlık için 2 kg yem kullanılmıştır denebilir. FCR:2, deniz balıkları için ortalama bir değerdir. Ancak bu değer farklı yem, ortam koşulları, besleme teknikleri vb. dikkate alındığında, değişiklikler gösterebilir. Kısaca bu değerler için genel olarak 2 denilebilir. FCR değeri türün farklı boylarına, farklı yetiştirme koşullarına ve yemin içeriğine göre değişir.
FCR sadece balığı besleyip, canlı ağırlık artışını ölçmek demek değildir. Bunun yanında sağlam, kaliteli, kısa sürede pazara ulaşabilen ve morfolojik görünüşü iyi balıkların yetiştirilmesine de olanak sağlar. Bunun yanında kullanılan yemler için sadece karma yemlerden söz etmek yetmeyebilir. Eğer canlı yemler ıskarta balık vb. gibi yemlerden de yararlanılıyorsa, o zaman FCR değerleri daha farklı olabilir. Bu durumda 7-8 kg. gibi yüksek değerlerde yem tüketimi ifade edilebilir. Çünkü 7-0 kg canlı yemin tüketilmesi, ancak 1 kg pelet (karma) yeme karşılık gelebilir. Bu durumda genel olarak FCR’a etki edebilecek koşullar ve faktörler söz konusu olabilir. Bu nedenle bunların bilinmesi ve dikkate alınması gerekmektedir.
FCR Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerince balık üretiminde yeterli miktarda yem kullanılıp kullanılmadığı hususunun kontrolü için önem taşımaktadır.
Yenilenebilir Kaynaklar: Petrol ve kömür gibi kullanımla birlikte yavaş yavaş azalan sonlu kaynakların aksine doğal olarak ortaya çıkan ve güneş enerjisi, rüzgar enerjisi gibi kullanımla azalmayan kaynaklar.
Yer Seçimi: Üreticiler mümkün olduğunca problemli bölgelerden kaçınarak dikim planı yapmalıdırlar. Toprak kökenli patojenlerle bulaşık olduğu bilinen bir arazide yetiştirilecek olan hassas bir ürün büyük kayıplara neden olabilir.
Yerli (indigenous): Dışarıdan gelmemiş olan, bulunduğu yere ait olan, yöreye özgü.
Yeşil Devrim: 1960’lı yıllarda, fazla ürün veren yeni buğday ve pirinç çeşitleri gibi üstün verimli tahıl bitkileri geliştirilmiş ve ıslâh edilmiştir. Böylece birçok bölgelerde yüksek derecede ürün artışı gerçekleştirilmiş olup bu sonuç “Yeşil Devrim” olarak isimlendirilmiştir.
Yeşil malzeme (Greens): Azot içeriği zengin kompost malzemesi (Çoğunlukla ıslaktır.)
Yığın (Heap): Genellikle çevrili olmayan kompost yığını.
Yön Gösterici (pusula) Bitkiler: Bir pusula gibi yaprakları ile yön gösteren bitkileri ifade eden bir terimdir. Bu bitkiler yapraklarını, kenarları kuzey ve güneyi, yüzeyleri ise doğu ve batıyı gösterecek şekilde çevirip yönlendirirler. Bu şekilde öğle güneşi yaprağın yanlnız dar bir kısmına gelir. Buna karşılık daha az şiddette olan akşam ve sabah güneşi ise bütün yaprak yüzeyine çarpacak şekilde yönlenirler, dolayısı ile ışıktan fotosentez için en yüksek derecede yararlanabilecek bir pozisyon yaratılmış olur (Kompasspflanzen/compass plants).
Yönelim: Bitkilerin dış faktörlere bağlı olarak yönelme ve büyümelerine verilen isimdir. Yönelme ve büyüme var olan kaynağa doğru olur ise pozitif yönelim, var olan kaynağın tersi yönünde ise negatif yönelim olarak değerlendirilir.
Yumurta (ovum ): dişi hayvanların olgun üreme hücresi.
Yutak (pharynx): Ağız ile yemek borusu arasında bulunan, midenin bir parçasıdır.
Yüzey Bitkileri: Toprak üstü kısımlarını üreten tepe tomurcukları, toprak içerisinde fakat toprak yüzeyine çok yakın ve bitki artıkları ile kapatılmış olan bitkilerdir. Sürünen, asılan, yaprakları etli, yastıklar meydana getiren çalı ve yarı çalıları da içerisine alan yüzey bitkileri içerisinde yumak teşkil eden buğdaygiller bitkileri önemli yer işgal ederler.
